Bệnh do Cryptosporidium là bệnh nhiễm trùng gây ra bởi nhiễm Cryptosporidium. Triệu chứng hay gặp của bệnh là tiêu chảy phân nước và đôi khi các dấu hiệu nguy hiểm đường tiêu hóa khác. Bệnh thường gặp ở những bệnh nhân cơ địa suy giảm miễn dịch nhưng có thể kéo dài và trầm trọng ở bệnh nhân AIDS.

Sinh lý bệnh của bệnh do Cryptosporidium

Cryptosporidia là nhóm động vật đơn bào coccidian nội bào bắt buộc, tồn tại trong tế bào biểu mô ruột non của động vật có xương sống.

Sau khi nuốt trứng Cryptosporidium đã thụ tinh, chúng thoát nang ở trong đường tiêu hóa bám vào ống tiêu hóa và giải phóng các thoa trùng và ký sinh vào các tế bào biểu mô đường tiêu hóa. Trong tế bào biểu mô, thoa trùng chuyển dạng thành thể tự dưỡng, nhân đôi và sinh sản kén hợp tử.

Hai loại kén hợp tử được sinh ra:

·        Kén hợp tử có vỏ dày, thường được bài tiết từ vật chủ

·        Kén hợp tử có vỏ mỏng, liên quan chủ yếu tự nhiễm.

Các kén hợp tử có vỏ dày vào ống tiêu hóa và thải qua phân của người bị bệnh; chúng có thể gây nhiễm ngay lập tức từ người này sang người khác qua đường phân-miệng. Rất ít kén hợp tử (ví dụ, < 100) có khả năng gây ra bệnh, do đó làm tăng nguy cơ lây truyền từ người sang người.

Khi các kén hợp tử gây nhiễm khuẩn được người và các động vật có xương sống khác nuốt phải, một chu trình nhiễm bệnh mới bắt đầu.

Các kén này có khả năng chống lại với các điều kiện khác nghiệt như nồng độ clo thường được sử dụng trong các hệ thống xử lý nước công cộng và bể bơi mặc dù tuân thủ nồng độ clo được khuyến cáo thông thường.

Dịch tễ học của bệnh do Cryptosporidiosis

Các chủng Cryptosporidium gây bệnh cho nhiều loài động vật. Cryptosporidium parvum và C. hominis (trước đây gọi là C. parvum genotype 1) là các nguyên nhân chính gây nhiễm cryptosporidiosis ở người. Các ca nhiễm C. felis, C. meleagridis, C. canis và C. muris cũng đã được báo cáo. Ăn phải ngay cả một số lượng nhỏ của nang có thể dẫn đến bệnh. Nhiễm cryptosporidium bắt nguồn từ:

·        Ăn các thực phẩm và uống nước bị nhiễm phân có chứa mầm bệnh (thường là nước trong bể bơi công cộng và khu dân cư, bồn nước,bồn nước nóng, công viên nước, hồ hoặc suối)

·        Tiếp xúc trực tiếp người - người

·        Lây truyền bệnh

Bệnh xảy ra trên toàn thế giới. Bệnh do Cryptosporidium gây ra từ 0,6 đến 7,3% số trường hợp mắc bệnh tiêu chảy ở các nước có hệ thống vệ sinh hiện đại và tỷ lệ này thậm chí còn cao hơn ở những nơi có điều kiện vệ sinh kém. Tại Hoa Kỳ từ năm 2009 đến năm 2017, đã có tới 444 báo cáo về sự bùng nổ của Cryptosporidiosis là 7.465 trường hợp ở 40 tiểu bang và Puerto Rico. Số lượng các vụ dịch được báo cáo tăng trung bình 13% mỗi năm. Nguyên nhân chính bao gồm nuốt nước bị ô nhiễm trong bể bơi hoặc sân chơi nước, tiếp xúc với gia súc bị nhiễm bệnh và tiếp xúc với người bị nhiễm bệnh trong môi trường chăm sóc trẻ em. Ở Milwaukee, Wisconsin, > 400.000 người đã bị ảnh hưởng trong vụ bùng phát dịch bệnh năm 1993 khi nguồn cung cấp nước của thành phố bị ô nhiễm bởi nước thải trong mùa mưa vào mùa xuân và hệ thống lọc nước hoạt động không chính xác.

Trẻ em, khách du lịch nước ngoài, bệnh nhân suy giảm miễn dịch và nhân viên y tế chăm sóc cho bệnh nhân nhiễm cryptosporidiosis có tăng nguy cơ nhiễm bệnh. Bùng phát dịch có thể xảy ra ở các trung tâm chăm sóc ban ngày. Số lượng kén hợp tử cần thiết gây nhiễm bệnh ít, sự bài tiết kén hợp tử kéo dài, sự đề kháng của kén với clo, và kích thước kén nhỏ gia tăng mối quan tâm về các bể bơi có trẻ em dùng tã lót sử dụng.

Tiêu chảy nặng, mãn tính do nhiễm cryptosporidium là vấn đề quan tâm ở bệnh nhân AIDS.đặc biệt là những người chưa được điều trị bằng thuốc kháng vi rút (ART).