Loét dạ dày-tá tràng là nguyên nhân hay gặp nhất. Tất cả mọi vị trí của ổ loét ở dạ dày hay tá tràng, ở gần hay xa MÔN VỊ, đều có thể gây nên HẸP MÔN VỊ tạm thời hay vĩnh viễn.
Đại cương
HẸP MÔN VỊ là một biến chứng của nhiều bệnh, nhưng hay gặp hơn cả là do loét và ung thư.
Về lâm sàng, HẸP MÔN VỊ ở giai đoạn muộn thường có những triệu chứng khá rõ ràng, dễ dàng cho chẩn đoán. Ngày nay, nhờ X quang và nội soi đã có thể phát hiện những HẸP MÔN VỊ sớm, chưa có biểu hiện lâm sàng.
Nguyên nhân
Loét dạ dày-tá tràng
Loét dạ dày-tá tràng là nguyên nhân hay gặp nhất. Tất cả mọi vị trí của ổ loét ở dạ dày hay tá tràng, ở gần hay xa MÔN VỊ, đều có thể gây nên HẸP MÔN VỊ tạm thời hay vĩnh viễn.
Cơ chế gây hẹp:
Ổ loét ở MÔN VỊ, gần MÔN VỊ có thể gây nên hẹp tại chỗ.
Co thắt: Thường phối hợp và làm hẹp nhiều hơn.
Viêm nhiễm: Phù nề vùng hang vị.
Co thắt và viêm nhiễm chỉ là tạm thời và có thể khỏi hẳn sau một thời gian ngắn điều trị nội khoa.
Lâm sàng:
Cách tiến triển: Bệnh tiến triển từ từ, chậm chạp. Lúc mới bắt đầu xuất hiện từng đợt, vì có hiện tượng co thắt và viêm nhiễm phối hợp. Có khi viêm, phù nề chiếm ưu thế với đặc điểm là xuất hiện từng đợt rất đột ngột, nhưng cũng giảm hoặc mất đi nhanh chóng dưới tác dụng của điều trị nội khoa. Về sau hẹp trở thành thực thể, xuất hiện thường xuyên, mỗi ngày một nặng thêm.
Tiền sử: Thường bệnh nhân đã có thời gian đau trước đó một vài năm hoặc lâu hơn. Đau theo mùa, nhịp theo bữa ăn, mỗi cơn đau kéo dài một vài tuần.
Ung thư
Là những ung thư vùng hang-MÔN VỊ, thường là ung tthư nguyên phát. Nguyên nhân này đứng hàng thứ hai sau loét. Hẹp thường diễn biến nhanh chóng nhưng cũng có thể diễn biến từ từ, chậm chạp.
Lâm sàng:
Thường là một vài tháng nay bệnh nhân thấy ăn uống không ngon, có cảm giác nằng nặng, chương chướng ở vùng trên rốn. Đau nhè nhẹ, người mệt mỏi, sút cân...Những triệu chứng này không có gì đặc hiệu nên rất dễ bỏ qua. Hay bệnh nhân đến viện là vì một khối u ở vùng trên rốn, khối u còn hay đã mất tính di động.
X quang và nội soi:
X quang giúp ích nhiều cho chẩn đoán. Có nhiều hình ảnh khác nhau:
Ống MÔN VỊ chít hẹp lại thành một đường nhỏ, khúc khuỷu, bờ không đều.
Vùng hang vị có hình khuyết rõ rệt.
Nội soi: Nội soi dạ dày - tá tràng bằng ống soi mềm thấy thức ăn còn đọng lại ở dạ dày, không thể đưa được ống xuống tá tràng, sinh thiết xác định chính xác nguyên nhân.
Các nguyên nhân khác
Tại dạ dày:
Hạch trong bệnh lympho hạt.
U lành tính.
U lao.
Bỏng: Do nhầm lẫn hay cố tình, bệnh nhân uống phải các chất toan hay kiềm có tính chất ăn mòn mạnh.
Ngoài dạ dày:
Sỏi túi mật.
Tụy:
Viêm tụy mạn tính thể phì đại.
Ung thư đầu tụy.
