TIẾP CẬN BỆNH NHÂN ĐAU NGỰC - NGUYÊN NHÂN

PHÂN BIỆT NGUYÊN NHÂN GÂY ĐAU NGỰC

Bệnh động mạch vành

Bệnh tim thiếu máu cục bộ ổn định thường do mảng xơ vữa gây hẹp dần lòng động mạch vành. Bệnh thường xảy ra ở tuổi trung niên, trên bệnh nhân có yếu tố nguy cơ của bệnh động mạch vành.

Biểu hiện điển hình của bệnh là cơn đau thắt ngực với tính chất:

Đau ngay sau xương ức
Lan lên hầu họng, cổ, hàm, vai, mặt trong cánh tay trái, bờ trụ cẳng tay trái, đến
ngón 4-5 bàn tay trái, có thể lan sang ngực phải hoặc xuống thượng vị
Cảm giác như siết chặt, nghiền nát
Cơn đau xảy ra sau gắng sức, gặp lạnh hoặc stress
Đau kéo dài 20 giây đến 20 phút
Đau giảm nhanh khi bệnh nhân ngưng mọi hoạt động hoặc ngậm nitroglycerin

Khi các mảng xơ vữa trong động mạch vành bị đứt vỡ, hình thành khuyết khối gây tắc nghẽn đột ngột lòng mạch vành dẫn đến hội chứng vành cấp (nhồi máu cơ tim hoặc đau thắt ngực không ổn định), bệnh nhân sẽ đau ngực dữ dội hơn. Cơn đau thường xảy ra khinghỉ ngơi, lan rộng hơn, kéo dài hơn 20 phút và không giảm đau với nitroglycerin. Tình trạng này làm cho bệnh nhân rất mệt, khó thở, vã mồ hôi, có thể buồn nôn và nôn ói. Khám lâm sàng có thể nghe được gallop T3, T4, âm thổi của hở van 2 lá, ran ở phổi nếu nhồi máu cơ tim có biến chứng.

Khóa học tham khảo: Chẩn đoán và xử trí nhồi máu cơ tim cấp (cập nhật ESC 2023) - ThS. Quỳnh Dung - Giảng viên MedVNU

Viêm màng ngoài tim cấp

Bệnh nhân có biểu hiện nhiễm siêu vi trước đó, đau sau xương ức hoặc ngực trái , có thể lan lên vai trái, đau nhói hoặc đau kiểu màng phổi, giảm đau khi ngồi cúi người ra trước.

Khám tim có thể nghe được tiếng cọ màng ngoài tim (Pericardial friction rub)

Bóc tách động mạch chủ

Bệnh nhân khởi phát đau đột ngột, dữ dội ngay từ đầu và kéo dài không giảm. Bóc tách đoạn lên của động mạch chủ gây đau vùng trước ngực trong khi bóc tách đoạn xuống gây đau giữa 2 xương bả vai. Đau như xé, như dao đâm, lan sau lưng. Tiền căn tăng huyết áp hoặc bệnh lý mô liên kết như hội chứng Marfan làm tăng nguy cơ bóc tách động mạch chủ.

Khám lâm sàng có thể thấy tăng huyết áp, âm thổi của hở van động mạch chủ, mất mạch ngoại biên.

Thuyên tắc phổi

Đau ngực kiểu màng phổi khởi phát đột ngột, có thể đau kiểu đè ép trong thuyên tắc phổi lớn, thường đau một bên ngực, có thể đau sau xương ức, kèm khó thở. Bệnh nhân có thể ho ra máu, vã mồ hôi.

Khám lâm sàng có thể thấy thở nhanh nông, nhịp tim nhanh, tím tái, tụt huyết áp.

Tăng áp động mạch phổi

Đau ngực dưới xương ức kiểu đè ép, thường khởi phát khi gắng sức, kèm khó thở.

Khám có thể thấy các dấu hiệu của suy tim phải.

Viêm phổi, màng phổi

Đau ngực kiểu màng phổi một bên kèm khó thở, ho, sốt. Khám phổi thấy ran nổ, có thể có tiếng cọ màng phổi.

Tràn khí màng phổi

Đau ngực kiểu màng phổi một bên khởi phát đột ngột kèm khó thở. Khám thấy âm phế bào giảm ở bên có tràn khí màng phổi.

Xem thêm: BỘ TRẮC NGHIỆM CẬN LÂM SÀNG TIM MẠCH (case lâm sàng có giải thích)

Loét dạ dày tá tràng

Đau thượng vị hoặc sau xương ức kiểu nóng rát, liên quan đến bữa ăn, giảm đau khi ăn hoặc dùng antacid.

Trào ngược dạ dày thực quản

Gây viêm thực quản, co thắt thực quản, đau sau xương ức hoặc thượng vị kiểu nóng rát, xảy ra sau khi ăn và khi nằm ngửa, kèm ợ hơi, ợ chua, khó tiêu, giảm đau khi sử dụng antacid hoặc nitroglycerin (nếu có co thắt thực quản).

Bệnh túi mật

Thường đau quặn bụng vùng thượng vị hoặc hạ sườn phải, có thể xảy ra sau ăn.

Đau thành ngực

Thường đau nhói, khu trú tại 1 vùng nhỏ trên thành ngực, đau tăng khi ấn vào, khi ho, hít thở hoặc cử động. Viêm dây thần kinh liên sườn do Herpes Zoster gây tăng cảm và đau theo khoanh da, lan theo rễ thần kinh, xuất hiện bóng nước tại chỗ viêm.

Đau ngực ngực do nguyên nhân tâm lý

Thường gặp ở bệnh nhân nữ dưới 40 tuổi, có tình trạng lo lắng căng thẳng, tiền căn trầm cảm hoặc cơn hoảng loạn. Cảm giác ê ẩm vùng mỏm tim hoặc sau xương ức kéo dài hàng giờ, có lúc nhói lên 1-2 giây. Có thể ấn đau vùng trước tim. Bệnh nhân còn cảm thấy mệt, hồi hộp, khó thở, thở nhanh, chóng mặt, tê đầu chi.

------

CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT ĐAU NGỰC

---

Đau ngực gây ra do nhiều bệnh lý khác nhau với các đặc điểm và tính chất khác nhau. Khai thác bệnh sử, tiền căn và thăm khám lâm sàng cẩn thận cũng như sử dụng hợp lý các phương tiện cận lâm sàng giúp gợi ý chẩn đoán nguyên nhân. Đau ngực có thể là biểu hiện của tình trạng bệnh cấp tính, nguy hiểm đến tính mạng. Do đó, việc nắm rõ các bước tiếp cận giúp đưa ra quyết định nhanh chóng và kịp thời.