GIẢI PHẪU MẠCH MÁU CHI TRÊN - Phần 02

ĐỘNG MẠCH QUAY

1. Nguyên ủy, đường đi

Động mạch quay là một trong hai ngành cùng của động mạch cánh tay, bắt đầu từ dưới nếp gấp khuỷu 3 cm, chạy chếch ra phía ngoài rồi chạy thẳng xuống dọc theo bờ ngoài vùng cẳng tay trước. Khi tới cổ tay, động mạch quay chạy rất nông, ngay mặt trước đầu dưới xương quay (có thể bắt được mạch quay ở đây), sau đó động mạch đi ra sau vào hõm lào rồi chọc qua khoang gian cốt bàn tay 1 để vào bàn tay nối với nhánh gan tay sâu của động mạch trụ tạo nên cung gan tay sâu.

Ở cẳng tay, đường đi của động mạch quay là đường nối từ giữa nếp khuỷu đến vị trí ngay phía trong mỏm trâm quay.

---

2. Nhánh bên

2.1. Động mạch quặt ngược quay

Động mạch quặt ngược quay thường tách ngay dưới khuỷu, chạy ngược lên tới rãnh nhị đầu ngoài và nối với động mạch bên quay của động mạch cánh tay sâu.

2.2. Nhánh gan cổ tay

Nhánh gan cổ tay là một nhánh nhỏ, tách ra ngang mức đầu dưới xương quay và nối với nhánh gan cổ tay của động mạch trụ tạo nên cung gan cổ tay.

2.3. Nhánh gan tay nông

Nhánh gan tay nông nối với phần tận cùng của động mạch trụ tạo thành cung gan tay nông.

2.4. Nhánh mu cổ tay

Nhánh mu cổ tay nối với nhánh mu cổ tay của động mạch trụ tạo nên cung mu cổ tay (còn gọi là mạng mu cổ tay). Từ cung này tách ra ba động mạch mu đốt bàn tay chạy xuống dưới ở trong ba khoang gian cốt 2, 3 và 4.

Các động mạch này lại tách đôi tạo thành các động mạch mu đốt ngón tay cấp máu cho 4 ngón tay, trừ ngón cái. Ba động mạch mu đốt ngón tay nối với cung gan tay sâu ở gần chỗ vừa tách ra khỏi cung mu cổ tay bởi ba động mạch xuyên gần và nối với các nhánh gan ngón tay của cung gan tay nông ở gần chỗ tách đôi bởi ba động mạch xuyên xa.

2.5. Động mạch ngón cái chính cấp máu cho ngón cái

2.6. Động mạch quay ngón trỏ cấp máu cho nửa ngoài ngón trỏ

------

ĐỘNG MẠCH TRỤ

1. Nguyên ủy, đường đi

Động mạch trụ lớn hơn động mạch quay. Động mạch trụ bắt đầu từ dưới nếp gấp khuỷu 3 cm, chạy chếch xuống dưới và vào trong, tới chỗ nối giữa 1/3 trên và 1/3 giữa cẳng tay thì chạy thẳng xuống dưới dọc theo bờ trong vùng cẳng tay trước. Động mạch trụ đi qua cổ tay vào bàn tay, nối với nhánh gan tay nông của động mạch quay tạo thành cung gan tay nông ở bàn tay.

Ở cẳng tay, đường đi của động mạch trụ được xác định là đường nối từ mỏm trên lồi cầu trong đến bờ ngoài xương đậu.

---

2. Phân nhánh

2.1. Động mạch quặt ngược trụ

Động mạch quặt ngược trụ chia thành hai nhánh trước và sau. Nhánh trước đi ngược lên rãnh nhị đầu trong để nối với nhánh bên trụ dưới của động mạch cánh tay. Nhánh sau đi phía sau mỏm trên lồi cầu trong để nối với động mạch bên trụ trên.

Các nhánh nối này góp phần hình thành mạng mạch quanh khớp khuỷu.

2.2. Động mạch gian cốt chung

Động mạch gian cốt chung thường ngắn. Ngay sau khi xuất phát, động mạch gian cốt chung chia hai nhánh là động mạch gian cốt trước và động mạch gian cốt sau.

Động mạch gian cốt trước đi xuống dưới, ngay trước màng gian cốt, đi cùng với thần kinh gian cốt trước. Động mạch này còn cho một nhánh cho thần kinh giữa.

Động mạch gian cốt sau đi phía sau màng gian cốt, giữa lớp cơ nông và lớp cơ sâu vùng cẳng tay sau. Động mạch gian cốt sau còn cho nhánh động mạch quặt ngược gian cốt, đi ngược lên nối với động mạch bên giữa của động mạch cánh tay sâu ở phía sau mỏm trên lồi cầu ngoài xương cánh tay, góp phần tạo thành mạng mạch khớp khuỷu.

Động mạch gian cốt sau tương đối nhỏ, cấp máu cho các cơ vùng cẳng tay sau ở khoảng 1/3 giữa. Ở phần xa cẳng tay, các cơ vùng cẳng tay sau thường được cấp máu bởi các nhánh xuyên của động mạch gian cốt trước xuyên ra sau ở bờ trên cơ sấp vuông.

2.3. Nhánh mu cổ tay: nối với nhánh mu cổ tay của động mạch quay.

2.4. Nhánh gan cổ tay: nối với nhánh gan cổ tay của động mạch quay.

2.5. Nhánh gan tay sâu: cùng động mạch quay tạo nên cung gan tay sâu.

2.6. Nhánh mu cổ tay: nối với nhánh mu cổ tay của động mạch quay.

2.7. Nhánh gan cổ tay: nối với nhánh gan cổ tay của động mạch quay.

2.8. Nhánh gan tay sâu: cùng động mạch quay tạo nên cung gan tay sâu.

---